Lagakan

ISA NA NAMANG KASABIHAN animo'y makatang nagsalita yaong kolumnista sa balita: "Sa matuwid na pangangasiwa, mabubura ang 'tamang hinala'!" makabuluhan ang kasabihan sa mga isyu niyang tinuran paano ba pagtitiwalaan ng madla iyang pamahalaan tatlong ayuda'y tinurang kagyat ang TUPAD, A.I.C.S. at AKAP baka magamit ng trapong bundat sa pulitika't kunwang paglingap upang manalo lang sa eleksyon lalong magkaroon ang mayroon paano pipigilan ang gayon? talagang ito'y malaking hamon gahamang trapo'y dapat iwaksi dangal ng dukha'y h'wag ipagbili subalit kung sa gutom sakbibi dalita ba'y ating masisisi? paano tutulungan ang dukha kung walang ayudang mapapala lipunang ito'y palitang sadya ito ang aking nasasadiwa - gregoriovbituinjr. 01.17.2025 * mula sa kolum sa pahayagang Pang-Masa, Enero 17, 2025, p.3 * TUPAD - Tulong Pangkabuhayan sa Disadvantage * AICS - Assistance to Individuals in Crisis * AKAP - Ayuda para sa Kinakapos Ang Kita Program

PRAYORIDAD kayrami kong prayoridad na iniisip na kinakayang dalhin ang anumang bitbit pangalagaan ang misis na nagkasakit pagbabasa ng dyaryo't librong nahahagip pagsusulat sa Taliba ng Maralita publikasyon ng KPML, nalathala roon ang mga isyu at laban ng dukha pati isyu't tindig ng uring manggagawa talagang wala nang panahon sa inuman mayroon sa rali, inuuna'y tahanan gawaing bahay, luto, laba, kalinisan pagkatha ng nobela'y pinaghahandaan katha ng katha ng sanaysay, tula't kwento pahinga'y sudoku't pagbabasa ng libro sa ganyan umiinog ang munti kong mundo sa pamilya, sa Taliba't kakathain ko - gregoriovbituinjr. 01.17.2025 * KPML - Kongreso ng Pagkakaisa ng Maralitang Lungsod

EDAD 6, GINAHASA NG EDAD 8 AT 10, ANANG ULAT ano't mga bata pa'y nanggahasa pinagtripan ang kapwa nila bata sa magulang ba'y anong natutunan bakit mga bata'y napabayaan ginawa nila'y karima-rimarim bakit ba nagawa ang gayong krimen napanood kaya nilang nagse-sex ang magulang, sa pornhub, o triple X suspek na dalawang batang lalaki hinila't ginahasa ang babae nang batang babae'y umuwing bahay nagsumbong sa ina't nagpa-barangay nasabing mga suspek ay nahuli at dinala sa DSWD marahil doon lang, di mapipiit dahil sa edad nilang mga paslit anong nangyayari sa ating mundo? dignidad ng kapwa ba'y naglalaho? mga bata pa'y nagiging marahas ano ang kulang? edukasyon? batas? - gregoriovbituinjr. 01.16.2025 * ulat mula sa pahayagang Bulgar, Enero 16, 2025, tampok na balita (headline) at pahina 2

PAGPILI NG WASTONG SALITA pagpili ng wastong salita ay dapat gawin nating kusa hindi iyang pagtutungayaw na pag tumarak ay balaraw wastong salita ang piliin kapwa mo'y huwag lalaitin porke mayaman ka't may datung ay magaling ka na't marunong huwag kang mapagsamantala na ang kapwa mo'y minumura magsalita ng mahinahon mga problema'y may solusyon ang maling salita'y masakit lalo't ikaw ang nilalait ang wastong salita'y respeto at salamin ng pagkatao - gregoriovbituinjr. 01.16.2025 * litrato mula sa Daang Onyx, malapit sa Dagonoy Market sa Maynila

PAGBABASA NG KWENTONG OFW sabik din akong magbasa ng mga kwento hinggil sa tunay na buhay, dukha, obrero lalo na't aklat hinggil sa OFW na minsan na ring sa Japan naranasan ko nag-anim na buwan ako sa Hanamaki na isang lungsod sa probinsya ng Iwate alaala yaong sa buhay ko'y sakbibi bago pa sa lansangan ay makapagrali bagamat nakarating din ng ibang bayan sa Thailand, Burma, at bumalik muling Thailand bagamat sa Guangzhou, Tsina ay nilapagan sa Pransya'y higit sambuwang Climate Walk naman nais kong OFW'y kapanayamin obrero sa piketlayn ay makausap din upang maging bahagi ng aking sulatin at maging paksa sa nobelang susulatin - gregoriovbituinjr. 01.15.2025

DALAWANG NAGPATIWAKAL anong tindi ng balita sa Pang-Masa kahapon: miyembro ng LGBTQIA+ ang naglason ama at edad apat na anak ang nakabigti sa inupahang apartment sa Lungsod ng Makati ang una'y nasa cadaver bag ngunit may suicide note na umano'y napagod nang maghanap ng trabaho nagsawa na ba sa buhay? aba'y nakakatakot! nang matagpuan siya'y nangalingasaw sa condo ang anak at apo'y pinuntahan ng mag-asawa upang anak nilang may depresyon ay kamustahin subalit sila'y nabigla sa kanilang nakita wala nang buhay ang apo't anak nila nang datnin bakit pagpapatiwakal ang nakitang lulutas? sa mga problema't winawakasan ang sarili? nakalulungkot kahit may Mental Health Act na batas patibayin pa ang batas upang di na mangyari mapipigil ba ng batas ang pagpapakamatay? o sariling desisyon nilang ito'y di mapigil? o baka wala na silang makausap na tunay? upang problema'y malutas? sarili'y kinikitil - gregoriovbituinjr. 01.15.2025 * ulat mula sa pahayagang P...

RAMBOLETRA may nabuo sa ramboletra mga salitang  SOURCE  at  COURSE  na S  at  C  ay nagsalitan ba nilalaro pag nag-iisa sa nilatag na mga titik ilang salitang maiisip o mabubuo mo ng sabik na sa diwa mo'y nakasilid nilalaro sa app ng selpon tila iyan ay isang misyon na sa diwa ko'y humahamon paano masasagot iyon salamat at may ganitong app na sa puso'y nakagagalak kung lalasahan mo'y masarap parang alak na nakaimbak - gregoriovbituinjr. 01.15.2025

PAGSASAMA NG MALUWAT magkasama tayo sa hirap, sa ginhawa't pinapangarap ang bawat isa'y lumilingap at buong pusong tinatanggap kaya tayo'y naritong buo at tinutupad ang pangako na habambuhay na pagsuyo sa pag-ibig ay di mabigo pagmamahalan daw na tapat ay pagsasama ng maluwat sakaling mayroong manumbat ay magkasundo pa rin dapat bawat isa'y iniintindi kahit sa bayan nagsisilbi iyan ang aking masasabi sa asawang laging katabi - gregoriovbituinjr. 01.14.2025

GAMOT MULA SA BALAT NG BANGUS talagang kahanga-hanga ang nadiskubre ng mga aghamanon mula Ateneo natuklasan nilang lunas pala sa lapnos ang balat ng bangus, oo, balat ng bangus kaysa nga naman basta itapon na lamang ang balat ng bangus, bakit hindi tuklasin ang gamit nito bilang panlunas sa paso o lapnos sa balat, isang alternatibo katulad din pala ng balat ng tilapya na ginamit namang ointment na pinapahid sa sugat sa balat upang ito'y gumaling at selula ng balat ay muling mabuhay talagang ako'y nagpupugay sa kanila upang matulungan ang mga walang-wala at sa mga aghamanon ng Ateneo taospuso pong pasasalamat sa inyo - gregoriovbituinjr. 01.14.2025 * ulat mula sa pahayagang Abante, enero 11, 2025, p.6

NILAY SA MUNTING SILID nagninilay sa munting silid dito'y di ako nauumid bagamat minsan nasasamid minsan may luhang nangingilid kayraming napagninilayan pawang isyu't paksang anuman o kaya'y mga karanasan pati hirap ng kalooban sa mga sulatin ko'y paksa: may hustisya pa ba sa bansa para sa manggagawa't dukha sa kababaihan at bata bakit ba ang sistema'y bulok at gahaman ang nasa tuktok ito'y isang malaking dagok ang ganito'y di ko malunok kaya dapat pa ring kumilos nang ganyang sistema'y matapos wakasan ang pambubusabos at sitwasyong kalunos-lunos - gregoriovbituinjr. 01.14.2025

DENICE ZAMBOANGA, UNANG PINAY MMA WORLD CHAMP kay  Denice Zamboanga , taasnoong pagpupugay dinala mo ang bandila ng bansa sa tagumpay unang Pinay Mixed Martial Arts fighter na kampyong tunay sa One Championship, O, Denice, mabuhay ka! mabuhay! ang kanyang tagumpay ay talagang makasaysayan pagkat mabigat na pagsubok yaong nalampasan kanyang na-second round technical knockout ang kalaban isang Ukrainian na katunggali sa Bangkok, Thailand bente-syete anyos lang ang Pinay na mandirigma tinalo niya'y ilang beses nang nakasagupa women's Atomweight title ang napanalunang sadya mayroon pang limampung libong dolyar na pabuya nawa'y makamayan ng mga tagahanga niya ang tubong Lungsod Quezon na si  Denice Zamboanga idol upang MMA ay itaguyod talaga sa ating bansa; si Denice - inspirasyon ng masa - gregoriovbituinjr. 01.14.2025 * ulat mula sa pahayagang Bulgar, p.12, at Abante, p.8, petsang 12 Enero 2025

DUGTUNGANG HAIKU, HAY NAKU ang magsasaka at uring manggagawa, nakikibaka kanilang asam ang bulok na sistema'y dapat maparam makatang ito ay katha ng katha ng haiku, hay naku pagkat tungkulin niyang buhay ng masa'y paksang tulain kamuhi-muhi iyang kapitalismong dapat mapawi ah, ibagsak na ang kuhilang burgesya't kapitalista walang susuko lipunang makatao'y ating itayo - gregoriovbituinjr. 01.14.2025 * ang haiku ay tulang Hapones na may pantigang 5-7-5

5-ANYOS, POWERLIFTER NA di nga, edad lima pa lang sila powerlifter na? at dalawa pa ikaw naman ba'y mapapanganga? o di kaya'y mapapahanga ka? tatlumpung kilo ba'y mabubuhat ng edad lima, nakagugulat! sa paglaki, buto'y mababanat lalo't sa ensayo'y walang puknat may sinusundan ba silang bakas? si gold medalist Hidilyn Diaz? batang mayroong magandang bukas na bubuhatin ang Pilipinas tungo sa asam nilang tagumpay ngayon pa lang, ako'y nagpupugay bata pa'y powerlifter na tunay kaya mabuhay kayo! mabuhay! - gregoriovbituinjr. 01.13.2025 * mula sa pahayagang Abante, 11 Enero 2025, p.8

MENTAL HEALTH PROBLEM NA KRIMEN? kabaliwan ang ginawa ng anak sa magulang ay, kalunos-lunos ang balita sa pahayagan talagang punong-puno ng dugo at kalagiman matatanong lang natin, bakit siya nagkaganyan? aba'y pinaghahanap lamang siya ng trabaho! bakit siya nagalit? durugista? siraulo? mental health problem? o napika na ang isang ito? dahil kinukulit ng magulang na magtrabaho? ang edad ng nasabing tatay ay pitumpu't isa habang edad limampu't walo naman yaong ina at edad tatlumpu't tatlo naman ang anak nila ibig sabihin, adulto na, dapat kumikita talagang ang nangyaring krimen ay kahindik-hindik karima-rimarim, talagang kaylupit ng suspek magulang niya iyon, magulang niya'y humibik hiling lang ng magulang ay magtrabaho ang lintik sa follow-up operation, suspek ay nahuli rin parricide at frustrated parricide ang kaso't krimen ang  Mental Health Act  kaya'y ano ang dito'y pagtingin? ah, di ako mapakali! kaylupit ng salarin! - gregoriovbituinjr. 01.13.2025 ...

TWO-TIME JIU-JITSU WORLD CHAMP MEGGIE OCHOA tatlumpu't apat na anyos lang si  Meggie Ochoa kilalang  Pilipinang world champion jiu-jiteira ngunit sa pambansang koponan ay retirado na napabalita ang madamdamin niyang pasiya bente tres anyos siya'y pinasok ang jiu-jitsu pinagwagian ang pandaigdigang kampyonato ng dalawang beses, two-time world champion pala ito ah, napakabata pa upang siya'y magretiro nakamit ang Jiu-jitsu World Championship sa Sweden, United Arab Emirates, Turkmenistan, Asian Games, Hangzhou, Thailand, Cambodia, nang mga medalya'y kamtin nabanggit pa sa ulat, siya'y may hip injury rin bilang jiu-jitsu black belter, isa niyang misyon ay labanan din ang sexual abuse at eksploytasyon sa kabataan,  "Fight to Protect"  ang proyektong layon ay magturo ng martial arts sa kabataan iyon sa iyo,  Meggie Ochoa , salamat, pagpupugay dahil pinakita mo sa jiu-jitsu ang husay isang bayaning atleta, mabuhay ka! mabuhay! sa kasaysayan, pangalan mo'y nau...

PLUMA nakatitig muli sa kisame may pinagninilayan kagabi hanggang mga mata'y napapikit sa loob ay may kung anong bitbit madaling araw, tangan ang pluma ay isinulat yaong nakita kayrami ng mga isyu't paksa na naglabo-labo na sa diwa kaya dapat ko lang maisulat yaong samutsaring nadalumat sa papel, sa likod ng resibo o kaya'y sa munti kong kwaderno pagsusulat ang madalas gawin tutula bago pa man antukin nasa isip ay kwento't salaysay danas man ng dukha'y binabaybay - gregoriovbituinjr. 01.12.2025

PAGBABASA SA GABI madalas sa gabi ako nagbabasa pag buong paligid ay natutulog na napakatahimik maliban sa hilik aklat yaong tangan habang nag-iisa sa ibang lupalop ako naglalakbay sa ibang daigdig ako nabubuhay habang naririnig ang mga kuliglig sa ibang lupain ako'y nagninilay bukas pagkagising, babalik sa mundo at pakikibaka'y punong-puno rito mahal ang bilihin nagmumura ka rin namamayagpag pa'y gahaman at trapo nagbabasa ako hanggang hatinggabi at inuunawa ang tagong mensahe may planong kumatha ng kwento't pabula pag biglang inantok, tutulog na dine - gregoriovbituinjr. 01.11.2025

TANONG SA KROSWORD: IKLI NG BAKIT ang kadalasang tanong:  Pamalo ng bola subalit ang tanong ngayon ay kakaiba tila nadadalian na o nauumay ang gumagawa ng krosword na anong husay tatlong titik lamang, Pamalo ng bola: BAT ngunit ngayon, tila ba tayo'y inaalat Tatlumpu't Siyam Pahalang: Ikli ng bakit  BAT pala, sa huntahan narinig malimit Bat ganyan ka? pinaikling Bakit ganyan ka? Bat di mo ligawan ang matandang dalaga? Bat kasi pumunta ka sa gubat na iyon? Bat mo pinabayaan ang anak mo roon? bagamat sa panitikan ay di magamit pagkat pabalbal ang Bat, ayos pa ang Bakit sa mga awit man, sanaysay, kwento't tula ay Bakit, at di Bat, di Batman ang makata maaari ring tanong:  Paniki sa Ingles na tiyak na masasagot mo ng mabilis Bakit ko gagamitin ang Bat kung di wasto maliban kung ipampalo ng bola ito - gregoriovbituinjr. 01.11.2025 * mula sa pahayagang Pang-Masa, 10 Enero 2025, p.7

TAGUMPAY oo, ilang beses mang dumating kaytinding kabiguan sa atin tayo'y magpatuloy sa layunin tagumpay ay atin ding kakamtin iyan ang bilin noon ni ama noong siya ay nabubuhay pa magsikilos tayong may pag-asa at huwag namang magkanya-kanya kapwa'y huwag hilahing pababa dapat ay sama-samang paggawa kahit kayo man ay maralita ay magkapitbisig kayong sadya sana'y kamtin natin ang tagumpay sama-sama, di hiwa-hiwalay ibahagi ang galing at husay hanggang ginhawa'y tamuhing tunay - gregoriovbituinjr. 01.11.2025 * mula sa cryptogram ng Philippine Star, 10 Enero, 2025, pahina 10 * "It is hard to fail, but it is worse never to have tried to succeed." ~ Theodore Roosevelt